Deelkastjes: schat aan spullen van & voor de buurt

Ruim tien jaar geleden waren onze twee dochters uitgespeeld met hun grote poppenhuis, dat eruit zag als een Amsterdams grachtenpand. In plaats van het weg te doen, besloten we het een nieuw leven te geven. We plaatsten het poppenhuis op de stoep voor ons appartement in de Baarsjes, doopten het tot ‘deelhuisje’ en vulden het met spullen die we zelf niet meer gebruikten, maar anderen misschien nog goed konden gebruiken: boeken, cd’s, schoenen, kinderkleding, keukengerei, speelgoed, interieurartikelen… Alles wat nog waarde had. 

Binnen de kortste keren begonnen buurtgenoten mee te doen: ze voegden spullen toe of namen iets mee. Het ‘deelhuisje’ groeide uit tot een geliefd en veelgebruikt initiatief voor de buurt en daarbuiten.

Van gebruikte spullen tot goede gesprekken

Door de jaren heen heeft het kleine huisje niet alleen vele duizenden ‘pre-loved’ items een nieuwe bestemming gegeven, maar ook talloze gesprekken en ontmoetingen op gang gebracht. Het maakte de waarde van delen tastbaar. En het liet zien: duurzaamheid en sociale verbinding kunnen hand in hand gaan. 

Het is nu tijd om dit idee breder te verspreiden – door Amsterdam-West, en wellicht verder. Vergelijk het met de bekende minibiebs, maar dan beter ontworpen en met een breder scala aan spullen. Juist dat maakt het zo bijzonder: van persoonlijke items tot praktische hulpmiddelen, alles krijgt een kans op een tweede leven.

Stel je de impact voor als dit op grotere schaal gebeurt: misschien uiteindelijk wel miljoenen spullen die anders zouden worden weggegooid, vinden een nieuwe eigenaar. Het vergroot het bewustzijn rondom consumptie, is inclusief, sociaal én gewoon leuk.

Ontwerpen, bouwen, delen

Een mogelijk vervolg is het ontwikkelen van een specifiek ‘deelkast’-ontwerp: functioneel, esthetisch en duurzaam – zoveel mogelijk gemaakt van hergebruikte materialen. Dit ontwerp zou stadsdeel-breed uitgerold kunnen worden, óf per buurt kunnen verschillen, afhankelijk van lokale voorkeuren.

Je kunt zelfs denken aan een ontwerpwedstrijd waarbij buurtbewoners worden uitgenodigd om mee te denken over het uiterlijk en de functionaliteit. Zo wordt het écht van en voor de buurt.

Een ander idee: maak van het deelkastje een soort ‘bouwpakket’ dat je als buurtgemeenschap kunt aanschaffen of – via subsidiëring – gratis of tegen gereduceerd tarief kunt krijgen van bijvoorbeeld de gemeente. Samen zet je het kastje in elkaar en wijs je een paar bewoners aan als ‘ambassadeurs’ die zich verantwoordelijk voelen voor het beheer en het netjes houden (middels een zogenaamd ‘medebeheercontract’).

Draagvlak en locaties

De kans van slagen is het grootst als we starten op plekken waar nu al soortgelijke kastjes (zoals minibiebs) staan. Daar is vaak al draagvlak in de buurt, en met een nieuw, speciaal ontworpen kast kan het er ook nog eens een stuk fraaier uitzien.

Als het plan doorgang vindt, is het voorstel om het gesprek aan te gaan met de huidige ‘beheerders’ van deze kastjes. Zo krijgen zij inspraak in het nieuwe ontwerp, wat de kans op een warm onthaal en succesvolle implementatie sterk vergroot. 

Net als bij andere initiatieven – zoals buurtgroen – is het belangrijk dat een groep bewoners zich verantwoordelijk voelt voor het kastje. Door samen te werken met bestaande beheerders, is dit goed te organiseren.

Een korte handleiding met uitleg en spelregels kan helpen. Deze kan bijvoorbeeld via een flyer worden verspreid in de buurt. Daarnaast kan een QR-code op het kastje gebruikers direct doorverwijzen naar meer informatie.

Ruimte in regels

Laten we verkennen hoe dit project voldoende ruimte kan krijgen van de gemeente. Samen kunnen we zorgen voor een initiatief waar buurtgenoten nog jarenlang plezier van zullen hebben.

Tot slot: dit initiatief raakt aan veel belangrijke thema’s – van duurzaamheid en armoedebestrijding tot sociale cohesie, zelfredzaamheid en lokaal ondernemerschap. 

Met een stem op de deelkastjes geef je ook jouw buurt een plek om te delen, te geven en elkaar te ontmoeten.